J.E.H. (JOHANNES) AKKERINGA 1861 Banka - 1942 Amersfoort In de duinen

Details

Johannes Akkeringa is geboren in Nederlands-Indië, op het het eiland Banka bij Sumatra, als zoon van een Nederlandse ingenieur bij de tinmijnen en een Javaans-Chinese moeder. Toen hij nog maar twee jaar oud was overleed zijn vader plotseling en hij werd, samen met zijn broer en zusje naar Nederland gestuurd. Zijn moeder zag hij nooit meer terug. Akkeringa groeide op bij familie in Den Haag te midden van de favoriete onderwerpen van de Haagse School. De duinen, de vissers en hun vrouwen en kinderen en het strand vormden het toneel van zijn jeugd.

Op zijn zeventiende werd hij aangenomen op de Haagse academie. Hij leerde er Willem de Zwart, Floris Verster en Marius Bauer kennen, die net als hij de natuur rondom de stad introkken om te gaan tekenen en schilderen. Deze schilders ontwikkelden er een fris impressionisme met heldere kleuren, waarmee ze zich zouden onderscheiden van de oudere generatie schilders van de Haagse School.

Voor Akkeringa waren de duinen buiten Den Haag niet het decor van het harde, armoedige vissersleven, maar het idyllische landschap waar een gelukkig gezinsleven zich afspeelt. Het leven van de vissers was een favoriet onderwerp, maar anders dan bij de oudere generatie schilders van de Haagse school, zoals Josef Israels. Zijn visserskinderen bouwen zandkastelen, graven kuilen of gaan pootje baden in de zee, terwijl hun moeders in schilderachtige klederdracht netten boeten en hun vaders met hun schuiten in de weer zijn. Later schilderde hij graag theedrinkende gezelschappen in bloemrijke tuinen. Vaak is Akkeringa’s belangstelling voor dergelijke onderwerpen verklaard door zijn eigen jeugd als weeskind. Hij stond bekend als familieman en zijn zoons, zijn vrouw en kinderen van vrienden figureren regelmatig op zijn schilderijen.

Het schilderij In de duinen is is een bijzonder aantrekkelijk voorbeeld van Akkeringa’s talent om de onbezorgde sfeer van een zomerdag voelbaar te maken. De compositie is geraffineerd opgebouwd uit verschillende plans. De voorgrond is gehuld in schaduw. Daarachter, waar de helling van een duin een diagonaal trekt over het schilderij, schittert een duinpan in de zon. Twee meisje spelen er, en worden nauwlettend in gaten gehouden door hun moeder of een gouvernante. In de verte zien we nog enkele figuren en een paar vissershuisjes.

Akkeringa verhuisde vaak, maar bleef meestal in de buurt van Den Haag en schilderde er in zijn directe omgeving. Den Haag groeide en veranderde snel en schilders zochten steeds naar plekken die nog authentiek en ongerept waren. Hij had een tijd een atelier in Loosduinen, dat een paar jaar daarvoor door Vincent van Gogh al aangeprezen was vanwege het maagdelijke duinlandschap. Hier ontstond korte tijd een kunstenaarskolonie die het ‘Haagse Barbizon’ werd genoemd. Later woonde hij bij de Scheveningse bosjes, waar stadskinderen door hun moeders of kindermeisjes mee heen werden genomen om te spelen. Toen Akkeringa in de binnenstad woonde schilderde hij graag de deftige uitspanningen aan de rand van de stad. Met doordachte composities, een verfijnde toets en zorgvuldig afgestemd kleurgebruik schiep Akkeringa sfeervolle en intieme taferelen die al snel populair werden bij kunstliefhebbers. Door zijn vaste contract bij de Amsterdamse kunsthandel E.J. van Wisselingh & Co kreeg zijn werk ook internationale belangstelling.