H.W. (HENDRIK WILLEM) MESDAG 1831 Groningen - 1915 Den Haag Terugkeer van de Vissersvloot

Details

De Scheveningse vissers keren terug van de visvangst. De bederfelijke vis moet zo snel mogelijk aan land gebracht worden. Terwijl de zeilen nog worden gestreken waden de vissers al met grote manden vis naar de kant waar de vissersvrouwen zich er over ontfermen. Hun boot ligt voor anker aan het strand en zal later door paarden op het strand worden gesleept. Op zee zien we de andere schepen van de Scheveningse vloot aankomen. Mesdag koos graag een moment als dit waar de kalmte plotseling verdreven wordt door plotselinge activiteit.

Dit schilderij is een prachtig voorbeeld van het werk van Hendrik Willem Mesdag op het toppunt van zijn kunnen. Mesdag was van de schilders van Haagse School de belangrijkste die zich met dit onderwerp bezighield; de wind, de golven en bedrijvigheid van de vissers waren zijn favoriete onderwerpen. Met zijn grote gevoel voor licht en kleur in de weergave van lucht, de zee en de atmosfeer en de weergave van de grijze, gouden en bruine tinten van de Noordzee was Mesdag de onbetwiste meester van het Hollandse zeestuk in de late negentiende eeuw. Tot zijn grote spijt, maar tot vreugde van de vissers, zou dit tafereel verdwijnen toen Scheveningen in 1904 een vissershaven kreeg.

Mesdag nam dagelijks de tram naar Scheveningen, waar hij op het strand de zee en de bedrijvigheid van de vissers, de schepen, de golven en de wolken schetste. Als het slecht weer was schetste hij op zijn vaste kamer in Hotel Rauch. Het schilderen zelf deed hij in zijn atelier in Den Haag. Het Scheveningen van zijn tijd heeft hij onsterfelijk gemaakt door zijn Panorama dat hij in 1881 in opdracht schilderde. Hij maakte het samen met zijn vrouw Sientje en de Haagse School-schilders Théophile de Bock en Bernard Blommers en de jonge George Hendrik Breitner. Het is nog altijd te zien in de Haagse Zeestraat.

Mesdag is pas laat schilder geworden. Voor een zoon van een rijke zakenman was een carrière als kunstenaar niet acceptabel. Hij werkte op het kantoor van zijn vader, een Groningse bankier, maar droomde ervan kunstenaar te worden. Toen zijn vrouw, Sientje van Houten, die dezelfde droom koesterde, een fortuin erfde van haar vader konden ze hun droom verwezenlijken. Mesdag schreef aan zijn neef, de beroemde schilder Lourens Alma Tadema: “Ik ben vijf en dertig jaar. Ik heb een vrouw en een kind. Ik ben opgeleid voor den handel, maar daar deug ik niet voor. Ik ben schilder. Help mij.” Alma Tadema bracht hem in contact met de landschapsschilder Willem Roelofs, een van de grondleggers van de Haagse School, die in Brussel woonde. In Brussel, waar Mesdag en zijn vrouw zich ook hadden gevestigd, kreeg hij enthousiaste reacties op de zeestukken die hij had gemaakt na een vakantie op het waddeneiland Norderney. Hij besloot zich voortaan te richten op het schilderen van strand en zee en verhuisde naar Den Haag, stad aan zee. Aanvankelijk had hij nog weinig succes. Hij werd door de kunstwereld hier beschouwd als amateur. Toen hij echter een gouden medaille won op de Parijse Salon met een van zijn zeestukken, sloeg die mening om. In de jaren ‘90 van de 19de eeuw was Hendrik Willem Mesdag een internationaal bekend kunstenaar geworden. Hij exposeerde in binnen- en buitenland, won vele prijzen, en was als voorzitter van Pulchri de voorman van de Haagse School. Elk jaar exposeerde hij enkele werken op de Parijse Salon, de belangrijkste tentoonstelling ter wereld in die tijd. Later keek hij tevreden op zijn keuze voor de zee terug. In een interview zei hij in 1906: “Roelofs zei: ga jij maar zee schilderen. Had er toen iemand tegen me gezegd dat ik er eerste schilder van de wereld mee zou worden, dan had ik geantwoord: Kerel je bent gek. En nu, nu ik er ben, zeggen de mensen: ja wij zien de zee óók zo”.